Oeps!

Gelieve de app in portret stand te gebruiken.
Danku!

II.

De ruïnes van Rome en
de interesse voor de oudheid

Door de prenten van Cock waren voor het eerst accurate weergaven van de Romeinse monumenten voor een breed Europees publiek beschikbaar. Anders dan Italiaanse prentmakers en uitgevers koos Cock er voor om alle sporen van verval te tonen. Naast kennis en kijkgenot verschaften deze prenten ook modellen aan kunstenaars die er bijvoorbeeld de achtergronden van hun schilderijen mee konden stofferen.

Bij In de Vier Winden rolden ook prenten naar beeldhouwwerken uit de oudheid van de persen. Tekenen naar antieke sculptuur was een vast onderdeel van de kunstenaarsopleiding geworden en er bestond een grote vraag naar modellen.

De erfenis van het oude Rome voedde ook de wetenschappelijke belangstelling van geleerden en humanisten. Door de steun van rijke en machtige mecenassen en verzamelaars werden hun bevindingen in woord maar ook in beeld beschikbaar gemaakt voor een select maar internationaal publiek van liefhebbers.

9. Ruïnes van de Romeinse oudheid

In Rome waren de overblijfselen van de klassieke oudheid nog het meest tastbaar aanwezig. Kunstenaars die de eeuwige stad en haar omgeving bezochten, maakten tekeningen van gehele complexen en architectonische details.

In tegenstelling tot andere prentmakers geeft Cock de ruïnes weer in hun landschappelijke omgeving. In een aantal gevallen kunnen de gebouwen niet geïdentificeerd worden en door de aanwezigheid van verkeerde titels dringt zich de vraag op of Cock die gebouwen wel ter plaatse heeft getekend. Mogelijk heeft hij in Antwerpen voorbereidende tekeningen gemaakt op basis van wat andere kunstenaars hem, terug uit Rome, aanboden. Een van hen zou Maarten van Heemskerck kunnen zijn geweest. Hij heeft tal van tekeningen van ruïnes gemaakt en Cock had intensief contact met hem.

Druk op de afbeelding om in te zoomen
zoom in Cock Hieronymus

11a. Onbekende graveur naar maarten van Heemskerck
Beeldentuin van het Palazzo della Valle in Rome
1553, gravure
Amsterdam, Rijksmuseum, Rijksprentenkabinetinet

11. Beeldentuin van het Palazzo Della Valle in Rome

Kardinaal Andrea della Valle (1463-1534) bracht een indrukwekkende verzameling antieke sculpturen bijeen die hij liet opstellen in een speciaal daarvoor ontworpen beeldentuin. Maarten van Heemskerck, die van 1532 tot 1537 in Rome verbleef, tekende de collectie vermoedelijk nog tijdens het leven van de kardinaal. De tekening en de pas vele jaren later in opdracht van Cock vervaardigde prent bieden een uniek beeld van de uitzonderlijke collectie die later verspreid zou raken.

Deze documenten getuigen van de levendige interesse in de sculptuur van de oudheid die vanaf de late 15de eeuw intensief werd verzameld door de groten der aarde. Ook Antoine Perrenot de Granvelle, de rijke en machtige mecenas van Cock, verzamelde antieke beelden en voorwerpen. Het was wellicht op zijn aansturen dat Cock zich in zijn beginjaren sterk toespitste op uitgaven waarin het antieke erfgoed en het daarop geënte schoonheidsideaal van de Italiaanse renaissance uitgebreid aan bod komt.

19. De thermen van Diocletianus

Dit monumentale werk is de eerste geïllustreerde monografie over een historisch gebouw die ooit werd uitgegeven. Alle prenten zijn voorzien van maataanduidingen. De reeks wordt voorafgegaan door twee bladen in boekdruk met een korte geschiedenis van de Thermen van Diocletianus in het Latijn.

Aan het einde is een lofdicht opgenomen op Antoine Perrenot de Granvelle (1517-1586), aan wie Cock de publicatie heeft opgedragen. Met uitzondering van deze drie bladen zijn de andere prenten in vijf groepen opgesteld, die steeds een titel hebben die over verschillende bladen doorloopt. Het resultaat is verrassend, omdat bij het uitvouwen van de vijf groepen van gemonteerde prenten er een overweldigend beeld ontstaat van dit monumentale gebouwen- complex. De meeste exemplaren van de Thermae Diocletiani zijn gemonteerd op de hier beschreven manier en bewaard in boekbanden.

Druk op de afbeelding om in te zoomen
zoom in Cock Hieronymus

19. Joannes en lucas van Doetecum naar Sebastiaan van Noyen
De Thermen van Diocletianus
1558, twee bladen in boekdruk en 27 prenten zoals gebruikelijk aan elkaar gekleefd in zes groepen, ets en hoogdruk, hier gemonteerd op linnen
Londen, Royal Academy of Arts